Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn đánh giá cao vị trí đặc biệt của thanh niên đối với sự nghiệp cách mạng, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Cũng chính vì vậy, Người rất coi trọng việc giáo dục, rèn luyện cho thế hệ trẻ một cách toàn diện cả về chuyên môn, lý luận chính trị và đạo đức cách mạng. Người thường xuyên động viên tuổi trẻ không ngừng học tập, tu dưỡng để vươn lên để xứng đáng là người chủ tương lai của nước nhà, thừa kế sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội.
Kế thừa và vận dụng sáng tạo những chỉ dẫn của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đảng ta luôn coi công tác giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ nói chung, trong đó có đội ngũ cán bộ trẻ là một trong những nội dung quan trọng của công tác tư tưởng, lý luận của Đảng. Học tập lý luận chính trị là một việc làm cần thiết, có vai trò quan trọng trong việc phát triển và nâng cao trình độ, tư duy lý luận, nhận thức và bản lĩnh chính trị, năng lực lãnh đạo cho đội ngũ cán bộ trẻ, đồng thời góp phần bồi dưỡng lý tưởng, đạo đức cách mạng, nâng cao năng lực đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.
1. Thực trạng lý tưởng, niềm tin và đạo đức cách mạng trong thế hệ trẻ Việt Nam hiện nay
Thế hệ trẻ - thanh niên Việt Nam ngày nay là lực lượng xã hội to lớn, có tiềm năng hùng hậu. Kế thừa tinh hoa truyền thống văn hoá và lịch sử của dân tộc, những thành tựu của sự nghiệp đổi mới, công nghiệp hoá, hiện đại hoá, mở rộng giao lưu hợp tác quốc tế, họ có nhiều điều kiện để học tập nâng cao trình độ học vấn, tầm nhìn rộng, nhạy cảm với thời cuộc, giàu lòng yêu nước, đồng tình, ủng hộ và hăng hái tham gia sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa. Đã và đang xuất hiện nhiều tài năng trẻ, nhiều tấm gương trong sản xuất, kinh doanh, bảo vệ chủ quyền và an ninh đất nước, trong học tập, hoạt động khoa học kỹ thuật, văn hoá nghệ thuật và thể thao, trong công tác xã hội. Từ những năm cuối của thế kỷ trước, Đảng ta đã từng khẳng định: “Sự nghiệp đổi mới có thành công hay không, đất nước bước vào thế kỷ XXI có vị trí xứng đáng trong cộng đồng thế giới hay không, cách mạng Việt Nam có vững bước theo con đường xã hội chủ nghĩa hay không phần lớn tùy thuộc vào lực lượng thanh niên, vào việc bồi dưỡng, rèn luyện thế hệ thanh niên”[1].
“Tuy vậy, bên cạnh những ưu điểm, trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng và sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin, sự phổ biến của các trang mạng xã hội như hiện nay, những biểu hiện của tình trạng “nhạt Đảng, khô Đoàn, xa rời chính trị” ở thanh niên càng trở nên đa dạng và phức tạp hơn bao giờ hết. Đây là thực trạng đáng lo ngại và gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng. Tình trạng này biểu hiện ở sự thờ ơ, vô cảm; né tránh trách nhiệm của bản thân, không dám đấu tranh, phê phán đối với những quan điểm, biểu hiện sai trái. Đó cũng là sự mơ hồ, lệch lạc trong nhận thức; là sự nghi ngờ tính hiệu quả trong việc lãnh đạo của Đảng, sự quản lý, điều hành của Nhà nước, thiếu niềm tin vào nghị quyết, chương trình hành động của các cấp bộ Đoàn; là sự phấn đấu cầm chừng, ngại rèn luyện… Sở dĩ có tình trạng này là do thanh niên hiện đại có nhiều cơ hội tiếp cận thông tin và nền văn hóa đa dạng, dẫn đến thay đổi trong cách nhìn nhận về giá trị và trách nhiệm đối với xã hội. Thanh niên ngày nay có xu hướng tập trung vào việc phát triển bản thân, sự nghiệp cá nhân hơn là các vấn đề chung của cộng đồng. Các hoạt động tuyên truyền, giáo dục chính trị đôi khi còn nặng về lý thuyết, thiếu tính hấp dẫn, gần gũi với giới trẻ. Ngoài ra, những vụ việc tiêu cực trong xã hội làm giảm niềm tin của thanh niên vào Đảng và Nhà nước. Cuộc sống hiện đại với nhiều áp lực khiến thanh niên ít có thời gian và tâm trí để quan tâm đến các vấn đề xã hội"[2].
Những biểu hiện thờ ơ, lười học lý luận chính trị sẽ làm suy yếu ý thức về trách nhiệm công dân của thanh niên, khiến cho thanh niên dễ bị cuốn vào lối sống thực dụng, ích kỷ và thiếu tinh thần tập thể.
Cùng với đó, trong thời đại cách mạng 4.0, các thế lực thù địch đã tận dụng triệt để mạng xã hội để phát tán các tin độc, tin xấu, tin giả, các quan điểm sai trái, xuyên tạc lịch sử, hạ bệ thần tượng, phủ nhận vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam…Là đối tượng nhạy cảm, dễ bị kích động, các thế lực thù địch luôn tìm mọi cách để lôi kéo, lợi dụng giới trẻ, gây “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá” trong một bộ phận thế hệ trẻ, làm phai nhạt lý tưởng cách mạng, suy thoái đạo đức, lối sống. Vấn đề này nếu không được kịp thời giải quyết triệt để sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng với tương lai, tiền đồ của đất nước.
Do đó, vấn đề đặt ra cho sự nghiệp giáo dục nói chung trong đó có giáo dục lý luận chính trị còn là bồi đắp, củng cố cho thế hệ trẻ hiểu được giá trị lịch sử, giá trị của cuộc sống hoà bình, tự do, độc lập, xây dựng cho mình hoài bão, khát vọng, ý chí, quyết tâm vượt lên khó khăn, thử thách; có tinh thần đoàn kết, chia sẻ, tương thân, tương ái, sẵn sàng cống hiến và hy sinh vì lợi ích của quốc gia, dân tộc. Văn kiện Đại hội XIII của Đảng khẳng định: “tăng cường giáo dục thế hệ trẻ về lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa, nâng cao lòng yêu nước, tự hào dân tộc, nuôi dưỡng ước mơ, hoài bão, khát vọng vươn lên; nêu cao tinh thần trách nhiệm đối với xã hội…”[3]. Vì thế, cần phải: “đổi mới mạnh mẽ nội dung, hình thức, biện pháp giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, tuyên truyền sâu rộng đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước”[4].
2. Thực trạng học tập lý luận chính trị trong cán bộ trẻ tại Trường Chính trị tỉnh Kon Tum hiện nay
Xuất phát từ vai trò, vị trí, đóng góp của thanh niên trong sự nghiệp cách mạng, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng ta luôn coi trọng công tác giáo dục thanh niên. Từ những lớp bồi dưỡng cho thanh niên đầu tiên trong quá trình vận động thành lập Đảng của đồng chí Nguyễn Ái Quốc, những thế hệ thanh niên cách mạng đầu tiên đã ra đời như Trần Phú, Lê Hồng Phong, Nguyễn Văn Cừ…Đến trong Di chúc của mình, Người không quên căn dặn: “Đảng cần phải chăm lo giáo dục đạo đức cách mạng cho họ, đào tạo họ thành những người thừa kế xây dựng xã hội chủ nghĩa vừa “hồng” vừa “chuyên”. Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một việc rất quan trọng và rất cần thiết”[5], để có thể giúp họ giữ được lửa cách mạng, tinh thần nhiệt huyết, xung phong của tuổi trẻ. Bước vào thời kỳ đổi mới, Đảng Cộng sản Việt Nam tiếp tục đánh giá cao vai trò của thanh niên, đã ban hành nhiều nghị quyết, chiến lược về công tác thanh niên như: Nghị quyết số 04-NQ/HNTW ngày 14/01/1993 của Hội nghị lần thứ tư BCHTW Đảng (khoá VII) về công tác thanh niên trong thời kỳ mới; Nghị quyết số 25-NQ/TW, ngày 25/7/2008, Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa X) Về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá, Chỉ thị số 42-CT/TW, ngày 24-3-2015, về Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ giai đoạn 2015 - 2030, Quyết định số 1895/QĐ-TTg, ngày 11/11/2021, phê duyệt Tăng cường giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống và khơi dậy khát vọng cống hiến cho thanh niên, thiếu niên, nhi đồng giai đoạn 2021-2030... Trên cơ sở đó các cấp bộ Đoàn có nhiều chương trình hành động cụ thể để giáo dục, bồi dưỡng, đoàn kết, tập hợp thanh niên như: Chương trình “Giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thanh thiếu nhi trên không gian mạng giai đoạn 2022 - 2030”, cuộc vận động “Xây dựng giá trị hình mẫu thanh niên Việt Nam thời kỳ mới”… của Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh.
Khác với sinh viên ở các trường đại học, đối tượng học viên Trung cấp lý luận chính trị tại trường chính trị tỉnh đều ở tuổi trưởng thành, phần lớn có chức vụ, có thời gian công tác nhất định trong các cơ quan, đơn vị sự nghiệp, doanh nghiệp…, đa dạng về độ tuổi, thành phần dân tộc, lĩnh vực công tác, đa số có kinh nghiệm trong lãnh đạo, quản lý, điều hành nên ý thức tổ chức kỷ luật cao, tạo thuận lợi lớn trong công tác đào tạo. Tuy vậy, bên cạnh đó, vẫn có những lớp đào tạo hệ tập trung cho cán bộ trẻ với đa phần học viên tuổi đời, tuổi nghề, tuổi Đảng còn trẻ, đang trong độ tuổi thanh niên. Có những học viên chỉ mới có kinh nghiệm vài năm đi làm, có nhiều học viên là cán bộ không chuyên trách ở cơ sở. Đó cũng là nhân tố phần nào đem lại khó khăn cho công tác giáo dục lý luận chính trị.
Đánh giá về chất lượng học tập lý luận chính trị, chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh của học viên tại Trường Chính trị tỉnh Kon Tum những năm qua, đề tài nghiên cứu khoa học do khoa Lý luận cơ sở chủ trì (2022-2023) đã nhận định: Bên cạnh những học viên tích cực, hứng thú với bài giảng thì thái độ, năng lực học tập của một bộ phận học viên các lớp Trung cấp lý luận chính trị được giảng viên bộ môn đánh giá là ‘Chưa tích cực, hiệu quả chưa cao”. 48,8% học viên trả lời là “bình thường” khi được hỏi về mức độ hứng thú đối với các học phần chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Số lượng học viên chủ động trao đổi, thảo luận để làm rõ vấn đề liên quan đến thực tiễn vẫn còn ít. Từ thái độ học tập chưa tích cực, một số học viên cũng ít chủ động trong việc nghiên cứu tài liệu trước khi lên lớp cũng như tìm đọc các nguồn tài liệu khác để phục vụ cho việc học, mà chỉ đến khi được giảng viên yêu cầu (50,4%) hoặc khi thi hết học phần, thi tốt nghiệp mới tìm các tài liệu phục vụ cho việc thi (45,6%); Còn tình trạng học viên thụ động và mang tính đối phó trong thi cử, mục tiêu chỉ là “đạt 5 điểm qua môn”…Một số học viên chưa quan tâm nhiều, chưa tích cực khi được hỏi về các hoạt động đấu tranh bảo vệ chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch hiện nay…
Nguyên nhân của những hạn chế kể trên: Do nhận thức chưa đúng, đủ về tầm quan trọng của việc học tập lý luận chính trị nói chung, học chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Mặt khác, do phương pháp giảng dạy, phong cách sư phạm của một số giảng viên chưa thực sự lôi cuốn, giảng viên chỉ chú trọng thuyết trình mà không quan tâm đến việc học viên ở dưới có tập trung học không hay làm việc riêng, ngại áp dụng các phương pháp giảng dạy tích cực. Nhiều nội dung giảng viên lựa chọn để trình bày nhưng chưa thực sự quan tâm và tìm hiểu nhu cầu của học viên dẫn đến tình trạng “thầy nói việc thầy, học viên làm việc của học viên[6].
Những hạn chế trong học tập lý luận lý luận chính trị như đánh giá ở trên thể hiện ở một bộ phận cán bộ, đảng viên, trong đó đặc biệt là đội ngũ cán bộ trẻ đã dẫn đến những hệ luỵ to lớn: Khi đứng trước những vấn đề phức tạp của cuộc sống, sự chống phá của các thế lực thù địch, do thiếu kiến thức, non yếu về lý luận chính trị, một số cán bộ trẻ lúng túng, thiếu lập luận để “giải tỏa” tư tưởng cho chính mình; dao động; thiếu nhạy bén chính trị, không nhận rõ đúng, sai; chưa có cơ sở lý luận vững chắc để bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm, luận điệu sai trái, thù địch; v.v.
Đối với mỗi con người, lý tưởng dẫn dắt sự nghiệp, tăng thêm sức mạnh để đạt thành công, đặc biệt là đối với đội ngũ cán bộ trẻ, lứa tuổi của nhiệt huyết và khát vọng cống hiến. Nhưng muốn hiện thực hoá lý tưởng phải dựa vào niềm tin vững chắc. Đó là niềm tin vào lý tưởng và sự lãnh đạo của Đảng, niềm tin vào sự nghiệp đổi mới, xây dựng chủ nghĩa xã hội, vào tương lai của dân tộc. Niềm tin cách mạng chính là sự hòa quyện giữa nhận thức lý tưởng với tình cảm và ý chí, trở thành động lực tinh thần giúp đội ngũ cán bộ trẻ vượt qua mọi khó khăn, thử thách, ra sức phấn đấu theo con đường, mục tiêu, lý tưởng mà Đảng, Bác Hồ và nhân dân ta đã lựa chọn.
Chính vì vậy, giáo dục lý luận chính trị, nhất là các học phần chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh không chỉ chú trọng cung cấp các kiến thức lý luận góp phần hình thành thế giới quan khoa học, nhân sinh quan cách mạng, mà còn phải làm tốt công tác định hướng tư tưởng, góp phần củng cố lập trường tư tưởng chính trị, bồi đắp lý tưởng, đạo đức cách mạng, lòng yêu nước, tinh thần tự hào dân tộc, nhất là tinh thần năng động, sáng tạo, đổi mới, tiên phong, khơi dậy khát vọng cống hiến của đội ngũ cán bộ trẻ để họ nhận thức rõ sứ mệnh lịch sử và trách nhiệm của mình trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Từ những yêu cầu trên, xuất phát từ thực tiễn trực tiếp tham gia hoạt động giảng dạy các học phần chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong thời gian qua tại Trường Chính trị tỉnh Kon Tum, trong phạm vi bài viết này, tác giả xin đưa ra một số giải pháp sau:
Thứ nhất, nâng cao nhận thức cho đội ngũ cán bộ trẻ về tầm quan trọng của học tập lý luận chính trị.
Các cấp uỷ Đảng, tổ chức Đoàn, Hội và bản thân đội ngũ cán bộ trẻ hiện nay cần phải nhận thức sâu sắc về vai trò, tầm quan trọng của việc học tập nâng cao trình độ lý luận chính trị nói chung, học tập, nghiên cứu, vận dụng chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh nói riêng. Thực hiện theo lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Tất cả các đảng viên phải cố gắng học tập, coi việc học tập lý luận và chính trị là một nhiệm vụ quan trọng của mình”[7], khắc phục tình trạng ngại học, lười học lý luận chính trị, tư tưởng đi học chỉ để đủ điều kiện bổ nhiệm, học cho xong nhiệm vụ, tư tưởng coi trọng nhiệm vụ chuyên môn hơn việc học. Nêu cao tinh thần tích cực, tự giác, năng động, sáng tạo trong học tập, nghiên cứu. Chỉ khi có sự hiểu biết sâu sắc về chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh mới đem vận dụng vào thực tiễn để giải quyết những yêu cầu, nhiệm vụ đặt ra, đồng thời có “sức đề kháng”, có tinh thần trách nhiệm và năng lực đấu tranh trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, phản bác các quan điểm xuyên tạc, sai trái của các thế lực thù địch trong bối cảnh hiện nay.
Thứ hai, đổi mới phương pháp giảng dạy theo hướng phát huy tính chủ động, sáng tạo của người học.
Một giờ trình bày bài tập nhóm của học viên lớp TC LLCT K107
Thanh niên trong thời đại mới phải thực hiện tiên phong trên mọi mặt trận, trong có vai trò là những người tiên phong trong học tập, rèn luyện để có trình độ chuyên môn cao, có năng lực thực tiễn giỏi. Vì vậy, để các giờ học lý luận chính trị không còn là những giờ học khô khan, nhàm chán, buồn ngủ, giảng viên giảng dạy phải có sự chủ động trong đổi mới và vận dụng các phương pháp dạy học phù hợp với từng chuyên đề, nội dung, đối tượng theo hướng phát huy tính chủ động, sáng tạo của người học. Yêu cầu học viên phải tham gia vào quá trình nghiên cứu, tìm tòi tài liệu, chuẩn bị bài, đào sâu tìm hiểu kiến thức. Đó là cách để học viên hiểu sâu, nhớ lâu nội dung bài học.
Đối với đội ngũ cán bộ trẻ (đối tượng các lớp tập trung, tuổi đời dưới 35), là những người nhạy bén, linh hoạt trong ứng dụng, sử dụng công nghệ thông tin, hăng hái, nhiệt huyết trong các hoạt động. Vì vậy, giảng viên nên giao các bài tập có tính chất yêu cầu nghiên cứu, tìm tòi sâu để kích thích tinh thần sáng tạo, làm việc nhóm.
Học viên lớp Trung cấp LLCT K107 trình bày bài tập nhóm
Ví dụ: Bài tập về tìm hiểu các mốc thời gian, địa điểm, sự kiện gắn với cuộc đời hoạt động cách mạng của Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh; Về những triết lý nổi tiếng của Hồ Chí Minh; Những dự báo thiên tài của Hồ Chí Minh….Những bài tập này giúp học viên hiểu thêm về hành trình tìm đường cứu nước, những giá trị lớn về tư tưởng mà Người để lại cho thế hệ trẻ hôm nay.
Giảng viên cũng có thể giao các bài tập liên quan đến sự vận dụng lý luận vào thực tiễn địa phương hoặc gắn với công việc của học viên ở đơn vị, cơ sở: các chủ đề về đại đoàn kết, về xây dựng Đảng, chính quyền, về chăm lo đời sống nhân dân, về xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức….Vừa giúp nâng cao khả năng gắn lý luận với thực tiễn, học với hành, vừa nâng cao trách nhiệm, thái độ quan tâm đến các vấn đề thời sự, chính trị, kinh tế, văn hoá, xã hội của đất nước, địa phương đối với đội ngũ cán bộ trẻ, khắc phục thái độ thờ ơ, vô cảm đối với thực tiễn, cũng như tư tưởng “học cho qua môn”.
Mặt khác, với những dạng bài tập cho trước như thế này, hoàn toàn có thể khuyến khích tinh thần đổi mới sáng tạo của học viên trong ứng dụng công nghệ, hoặc sử dụng sơ đồ tư duy…để tăng thêm tính tự giác và hứng thú trong học tập. Học viên sẽ không còn cảm thấy thụ động trong việc chỉ tiếp thu kiến thức một chiều từ giảng viên. Cũng thông qua việc làm bài tập nhóm, rèn luyện cho học viên kỹ năng tìm kiếm và sàng lọc, chọn lựa thông tin chính thống từ nhiều nguồn tài liệu, đặc biệt là internet, hoặc sử dụng trí tuệ thông minh AI…Những kiến thức được chính học viên tìm kiếm, luận giải sẽ giúp hiểu sâu, nhớ lâu.
Thứ ba, giảng viên phải thực sự là người đóng vai trò chủ đạo, hướng dẫn quá trình học tập, nghiên cứu của học viên.
Cùng với việc giao bài tập nhóm, nội dung thảo luận phù hợp đối tượng, điều kiện lớp học, gắn với các chuyên đề giảng dạy, giảng viên cần làm tốt vai trò chủ đạo: nhắc nhở, đôn đốc, định hướng để khuyến khích tinh thần trách nhiệm, hăng say của học viên. Chẳng hạn hỏi học viên có gặp khó khăn gì trong quá trình chuẩn bị bài tập hay không và tháo gỡ những khó khăn đó. Đối với những nội dung thảo luận trên lớp, giảng viên có thể gợi mở hướng nghiên cứu, quan sát quá trình làm việc của học viên để tránh trường hợp có học viên thì hăng say nghiên cứu, nhưng có học viên thì ỷ lại, làm việc riêng.
Trên cơ sở giao các bài tập nhóm, các nội dung thảo luận, giảng viên phải đưa ra yêu cầu, hướng dẫn các nhóm làm việc có sự phân công. Từ kết quả của quá trình thảo luận, làm việc nhóm, giảng viên phải có khả năng tổng hợp, đánh giá, rút ra những ưu điểm, hạn chế và bổ sung; rút ra bài học kinh nghiệm và có sự biểu dương đối với cách làm việc của từng nhóm, từng nội dung. Điều này sẽ là nguồn động lực để học viên rút kinh nghiệm, nâng cao kỹ năng làm việc nhóm, xây dựng mối quan hệ đoàn kết, giúp đỡ giữa các học viên, tiếp tục tích cực, hiệu quả hơn trong những lần thảo luận tiếp theo.
Thứ tư, truyền cảm hứng cho học viên thông qua các hình ảnh, video, câu chuyện về lịch sử dân tộc, về cuộc đời, sự nghiệp, tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại.
Tấm gương đạo đức cách mạng sáng ngời của Chủ tịch Hồ Chí Minh là sức hấp dẫn lớn đối với tất cả thế hệ người Việt Nam, trong đó có thế hệ trẻ. Vì vậy Đại hội Đại biểu toàn quốc Đoàn TNCS Hồ Chí Minh lần thứ XII (2022 - 2027) đã nhấn mạnh: “Đẩy mạnh hơn nữa việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức và phong cách Hồ Chí Minh; xây dựng và thực hiện thật tốt các chuẩn mực đạo đức; định hướng giá trị nhân cách, làm cho thanh niên thật thấm nhuần và có khả năng tự đề kháng và tích cực đấu tranh với những âm mưu chống phá của các thế lực thù địch. Bản thân mỗi thanh niên phải luôn luôn trau dồi đạo đức cách mạng, khiêm tốn, giản dị, cầu tiến bộ; dưỡng tâm trong, rèn trí sáng, xây hoài bão lớn; khẳng định rõ thế hệ trẻ hôm nay sẵn sàng kế thừa xứng đáng truyền thống cách mạng của cha ông, ý chí tự lực, tự cường của Dân tộc, quyết tâm góp sức xây dựng đất nước Việt Nam thân yêu của chúng ta ngày càng giàu đẹp, hùng cường, sánh vai với các cường quốc năm châu trên thế giới”[8].
Lâu nay, đa phần giảng dạy lý luận chính trị tại trường chính trị tỉnh chỉ chú trọng áp dụng các phương pháp dạy học truyền thống. Hoặc là truyền đạt lý luận một chiều, hoặc là lý luận có gắn với các ví dụ thực tiễn thông qua phương pháp thuyết trình. Phương pháp đó thường sẽ chỉ có hiệu quả cao với các đối tượng là cán bộ lãnh đạo quản lý, hoặc những người có nhiều năm kinh nghiệm công tác, hiểu biết và nhạy bén với thực tiễn, quan tâm nhiều các vấn đề thời sự, có khả năng đem lý luận giải thích cho thực tiễn và ngược lại. Còn đối với đội ngũ học viên là cán bộ trẻ phương pháp này thường sẽ gây nhàm chán. Vì vậy, thay vì những giờ học chỉ thao thao bất tuyệt giảng giải về mặt lý luận, đối với một số phần học như tư tưởng Hồ Chí Minh, lịch sử Đảng, giảng viên cần phải trực quan hoá nội dung thông qua các video, hình ảnh tư liệu minh hoạ. Những đoạn phim lịch sử chính là minh chứng sinh động, vô giá của nền hoà bình, độc lập, tự do và phát triển mà chúng ta đang có hôm nay. Đặc biệt là truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ về thời tuổi trẻ bôn ba, anh dũng, quả cảm nhưng đầy lãng mạn trên hành trình tìm đường cứu nước, vượt qua mọi gian khó, hiểm nguy của người thanh niên Nguyễn Tất Thành. Để từ đó thế hệ trẻ nêu cao tinh thần yêu nước, tự hào dân tộc, củng cố niềm tin chính trị, lý tưởng cách mạng, noi gương, tiếp bước cha anh, nhận thức đầy đủ hơn trách nhiệm của bản thân: “con đường của thanh niên chỉ có thể là con đường cách mạng”, rèn luyện “Tâm trong - Trí sáng - Hoài bão lớn”.
Thứ năm, gắn giảng dạy lý luận chính trị với định hướng tư tưởng, nâng cao năng lực nhận diện và đấu tranh với các quan điểm sai trái, thù địch, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng cho đội ngũ cán bộ trẻ.
Không ít cán bộ trẻ khi được hỏi về thái độ khi đối diện với các thông tin, quan điểm sai trái, thù địch đã trả lời rằng hoặc là lướt qua không quan tâm, hoặc là từng bị cuốn theo, mơ hồ, nghi ngờ, có nguy cơ bị dẫn dắt. Vì vậy, trong giảng dạy lý luận chính trị cần phải nâng cao tính Đảng, tính chiến đấu. Giảng viên cần chủ động tích hợp nội dung về bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch vào trong giáo án và từng bài giảng, gắn với từng nội dung cụ thể; Nghiên cứu, nắm vững, truyền đạt đúng đắn, đầy đủ bản chất cách mạng, khoa học của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, chủ trương của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước trong từng nội dung liên quan để học viên nhận diện những âm mưu và thủ đoạn tinh vi của các thế lực thù địch dùng để xuyên tạc, bôi nhọ, phủ nhận nền tảng tư tưởng của Đảng hiện nay.
Giảng viên cần đưa ra những vấn đề, tình huống cụ thể trong công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch để học viên thực hành. Chẳng hạn, giảng viên nêu một luận điệu, phương thức chống phá của các thế lực thù địch rồi yêu cầu học viên đưa ra các quan điểm phản bác; Hoặc sử dụng tình huống là các vấn đề thời sự nóng, được dư luận quan tâm và nhiều luồng ý kiến trái chiều và yêu cầu học viên trình bày quan điểm của mình. Đây là cách để thăm dò dư luận trong học viên. Trên cơ sở đó, giảng viên bằng nền tảng lý luận vững chắc, thế giới quan khoa học, cách mạng phải có khả năng neo chốt vấn đề, định hướng tư tưởng cho học viên theo các quan điểm đúng đắn.
Thông qua giảng dạy, giảng viên giới thiệu đến học viên các Fanpage, website, nhóm facebook…về bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng để học viên tiếp cận với các nguồn thông tin chính thống, tránh hoang mang dao động giữa nhiều luồng thông tin trái chiều, tin giả, tin độc trên mạng xã hội và internet.
Tóm lại, nhiệm vụ giảng dạy lý luận chính trị cho đội ngũ cán bộ nhất là cán bộ trẻ hiện nay cần phải gắn với bồi dưỡng lý tưởng cách mạng, tinh thần yêu nước, tự hào dân tộc, góp phần củng cố niềm tin, nâng cao bản lĩnh chính trị, đạo đức cách mạng, khơi dậy trong họ ý thức về trách nhiệm bản thân, vai trò tiên phong trong sự nghiệp đổi mới đất nước và hội nhập quốc tế. Đó là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, trong đó có vai trò của trường chính trị tỉnh./.
ThS. Minh Phượng - GV. Khoa Lý luận cơ sở
[1] Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đảng toàn tập, Tập 51, Nxb Chính trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội.2007, tr.538
[2] Bài viết: “Tồn tại một thực trạng đáng lo ngại trong thanh niên”, Báo Thanh niên online, đăng 09/11/2024, https://thanhnien.vn/ton-tai-mot-thuc-trang-dang-lo-ngai-trong-thanh-nien-185241108220043711.html, truy cập 05/04/2025.
[3] Đảng Cộng sản Việt Nam. Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII. Tập I. H. NXB Chính trị quốc gia Sự thật, 2021, tr. 68
[4] Đảng Cộng sản Việt Nam. Văn kiện Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương (khóa VII). H. NXB Chính trị quốc gia, 1992, tr. 283
[5] Hồ Chí Minh: Toàn tập (2011), Tập 15, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, tr.612
[6] Xem Khoa Lý luận cơ sở (2023): Đề tài “Nâng cao chất lượng giảng dạy các học phần chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh chương trình Trung cấp lý luận chính trị tại Trường Chính trị tỉnh Kon Tum”.
[7] Hồ Chí Minh: Toàn tập (2011), Tập 15, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, tr.117
[8] Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh: Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XII (2022 - 2027), Nxb. Thanh niên , tr.25